Nawet 70 tys. zł może kosztować rozbiórka pomnika gen. Karola Świerczewskiego, stojącego w Jabłonkach w gminie Baligród. Jego fragmenty trafią do muzeum sowieckich propagandowych pomników w Przedborsku pod Koszalinem.
Zgodnie z ustawą o dekomunizacji samorządy, na których terenie znajdują się miejsca, które w myśl ustawy propagują ustrój totalitarny, mają się ich pozbyć z przestrzeni publicznej do września. Chodzi tu m.in. o pomniki i o zmiany nazw ulic, szkół itp. Samorządy i właściciele gruntów mają dokonać zmian w porozumieniu z Instytutem Pamięci Narodowej. Jeśli tego nie zrobią, to sprawą zajmą się wojewodowie, którzy zrobią to za samorządy. Przepisów ustawy nie stosuje się jednak do pomników niewystawionych na widok publiczny. Chodzi tu o pomniki znajdujące się np. na terenie cmentarzy albo w innych miejscach spoczynku, oraz do tych, które wystawione są na widok publiczny w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej, naukowej i zostały postawione w innym celu niż propagowanie ustroju totalitarnego. Ustawa nie obejmuje też pomników wpisanych do rejestru zabytków.
Walter – pijak i fatalny dowódca
W Bieszczadach, najsłynniejszym monumentem, upamiętniającym jednego z największych „bohaterów” komunizmu jest pomnik gen. Karola Świerczewskiego ps. „Walter”, który stoi w Jabłonkach w gminie Baligród. Według historyków, Świerczewski nie był jednak ani dobrym przywódcą, ani człowiekiem. (...)
Imieniem Karola Świerczewskiego nazywano ulice, skwery, zakłady pracy i szkoły. Na jego cześć nazwano też jedno z bieszczadzkich wzgórz, jego wizerunek trafił na 50 zł banknot, a w szkołach uczono o wspaniałym strategu, dzielnym żołnierzu i o „człowieku, który się kulom nie kłaniał”. Przyszedł jednak czas na rozliczenie generała z jego przeszłości i do września, jego pomnik ma zniknąć z Jabłonek.
Kto usunie pomnik?
Okazuje się, że usunięcie pomnika gen. Karola Świerczewskiego to nie sprawa gminy Baligród. - Pomnik nie stoi na naszej ziemi tylko nadleśnictwa i to oni muszą borykać się z tym problemem – nie kryje swojego zadowolenia z tej informacji wójt Baligrodu Robert Stępień. - Nam został tylko czołg, ale jego nie oddamy, bo to czołg T-34, który zastąpił sowieckiego T-70 - dodaje ze śmiechem wójt Baligrodu.
Nadleśniczy Nadleśnictwa Baligród Wojciech Głuszko, przyznaje, że wiadomość o tym, że to właśnie on ma się zająć zdemontowaniem pomnika Karola Świerczewskiego go zaskoczyła. - Nie byliśmy na to przygotowani. W naszym budżecie na ten rok, nie ma zabezpieczonych środków, które moglibyśmy przeznaczyć na ten cel, dlatego prowadzimy rozmowy z Instytutem Pamięci Narodowej w Rzeszowie i mamy nadzieję, że uda się to jakoś załatwić – mówi nadleśniczy. (...)
Karol trafi do muzeum
Podczas naszej wizyty w jabłonkach rozmawialiśmy z mieszkańcami gminy i turystami. Wiele osób zastanawiało się czy pomnika nie można zostawić, a obok umieścić tylko tablicy, która mówiłaby całą prawdę o generale. - Stanowi on niewątpliwą atrakcję dla turystów. Wielu z nich zatrzymuje się tu właśnie dla pomnika, a myśmy się już do niego przyzwyczaili – mówi jeden ze sprzedawców pamiątek.
- Tablica informacyjna o życiu gen. Karola Świerczewskiego nie zmieni charakteru tego miejsca, gdyż dominującym elementem pozostanie wyżej wymienione upamiętnienie (...) – wyjaśnia Dyrektor Oddziału IPN w Rzeszowie Dariusz Iwaneczko.
Gen. Karol Świerczewski wciąz wzbudza sporo emocji. Kiedy jedni pod pomnikiem w Jabłonkach wciąż palą znicze, inni sprayem napisali prawdę o jego "dokonaniach".
(Cały tekst w GB 17)
