Gazeta Bieszczadzka - bieszczadzka24.pl

Klasztor Sióstr Nazaretanek w Komańczy należy do bardzo ważnych miejsc na mapie naszego regionu. Wędrujący tam współcześnie pielgrzymi i turyści nie zdają sobie sprawy, jak bardzo w ciągu ostatnich dekad zmieniło się otoczenie miejsca, w którym był internowany Prymas Tysiąclecia.

Prezentujemy dziś kolejne zdjęcie wykonane w drugiej połowie lat 30. przez Henryka Poddębskiego, fotografa i towarzysza krajoznawczych wypraw Mieczysława Orłowicza.

Nazaretanki przybyły do Komańczy w maju 1928 roku i  początkowo zamieszkały w wynajętym budynku. Stanisław Potocki, właściciel dóbr rymanowskich ofiarował zgromadzeniu ziemię, a drewno na budowę było darem biskupa przemyskiego Anatola Nowaka. Zgodnie z prośbą Potockich, zakonnice urządziły małe ambulatorium dla miejscowej ludności. Początkowo w Komańczy zamieszkało pięć sióstr.

 W dniu 2 sierpnia 1929 roku w obecności Matki Przełożonej Generalnej Laurety Lubowidzkiej, bp Anatol Nowak poświęcił kamień węgielny pod budowę nowego domu. Dwa lata później ten sam duchowny poświęcił ukończony budynek. Nazaretanki wprowadziły się do nowego domu, któremu nadano charakter willi uzdrowiskowej w tzw. stylu szwajcarskim. Autorem projektu był architekt o nazwisku Nadziakiewicz. Prawdopodobnie chodzi tu o związanego z Rymanowem Zdrojem Franciszka Nadziakiewicza.

W monografii powiatu sanockiego wydanej w  1938 roku w Przemyślu, dom Sióstr Nazaretanek nazwany został „komfortowo urządzonym sanatorium”. Warto podkreślić, że klasztor od początku był zelektryfikowany i posiadał centralne ogrzewanie: „Dom Nazaretu na górze św.. Teresy od Dzieciątka Jezus (takie jest wezwanie nowej siedziby Sióstr), na zewnątrz przedstawia się nadzwyczaj sympatycznie: Wśród wysoko strzelających świerków i sosen dominuje i świeci jasnemi ścianami i licznemi werandami; zwłaszcza w porze wieczornej, kiedy zabłyśnie setkami lamp elektrycznych, przybiera widok wprost fantastyczny” – relacjonowano w monografii zgromadzenia, która ukazała się w 1933 roku w Rzymie.

Teren, na którym powstał komaniecki klasztor, nazwano z czasem Komańczą – Letniskiem. Mieczysław Orłowicz w broszurze opisującej przedwojenny powiat sanocki wspomniał o „kolonii willowej” jaka funkcjonowała tutaj w latach 30. : „Dzięki pięknemu położeniu wśród lasu jodłowego i dobrym kąpielom rzecznym, letnisko w Komańczy zyskuje z każdym rokiem na popularności.” – podsumowywał Orłowicz.

Od początku pobytu w Komańczy,  Nazaretanki świadczyły podstawową pomoc medyczną lokalnej ludności, a po wprowadzeniu się do nowej siedziby, udostępniały również pokoje letnikom. Wśród gości komanieckiego domu Sióstr Nazaretanek odnotowano m.in. Kazimierza Bartla – trzykrotnego premiera w okresie rządów sanacyjnych.

W dniach 9-11 maja 1939 roku w domu Sióstr Nazaretanek odbyła się konferencja okręgowych instruktorów bibliotecznych, która została zwołana przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W wydarzeniu uczestniczyli delegaci Akademii Literatury, Towarzystwa Wydawców Książek oraz Związku Księgarzy. Podczas konferencji omawiano sprawy dotyczące istniejącej sieci bibliotek, a także omawiano plany pracy na przyszłość.

Od 29 października 1955 do 28 października 1956 roku w Komańczy przebywał bł. Stefan Wyszyński – Prymas Tysiąclecia. Było to ostatnie miejsce internowania Księdza Kardynała, skąd powrócił do Warszawy po trzech latach przebywania w przymusowym odosobnieniu. 

ŁB