Gazeta Bieszczadzka - bieszczadzka24.pl

Myślisz o termomodernizacji domu? Chcesz wymienić stary piec? A może zamontować panele fotowoltaiczne? W tym wszystkim mogą pomóc gminni doradcy do spraw powietrza i energii, którzy wskażą najlepsze rozwiązania i doradzą skąd wziąć na ten cel fundusze. Doradcy działają w 61 podkarpackich gminach, które przystąpiły do unijnego projektu LIFE: „Podkarpackie – żyj i oddychaj”.

Projekt jest realizowany przez Departament Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego i potrwa 10 lat. Jego budżet wynosi ponad 100 mln złotych. Montaż finansowy udało się stworzyć dzięki środkom pozyskanym z zewnętrznych funduszy - z unijnego programu LIFE oraz z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Gdzie działają doradcy?

Z powiatów: bieszczadzkiego, sanockiego i leskiego biorą w nim udział - Ustrzyki Dolne, Sanok, gmina wiejska Sanok, Besko, Tyrawa Wołoska, Zagórz, Zarszyn i Lesko. Doradcy będą pracować w tych gminach przez sześć lat. W tym czasie będą koordynować wszystkie działania prowadzone przez urzędy gmin w zakresie poprawy jakości powietrza i zarządzania energią, ale przede wszystkim będą pomagać mieszkańcom.

- Do doradców można się zwracać o pomoc, kiedy planujemy wymianę pieca, termomodernizację domu czy instalację pompy ciepła, albo paneli fotowoltaicznych. Podpowiedzą, jak to najlepiej zrobić, skąd pozyskać dotację na ten cel oraz jak wypełnić wniosek i go rozliczyć – mówi Anna Lorynowicz, kierownik projektu LIFE.

Walka z ubóstwem energetycznym i edukacja

Szczególną opieką doradcy otoczą osoby dotknięte ubóstwem energetycznym. W tym zakresie będą współpracować z gminnymi ośrodkami pomocy społecznej. Do ich zadań należeć będzie również identyfikacja budynków publicznych, które wymagają termomodernizacji i wymiany źródeł ogrzewania. Będą również edukować mieszkańców o szkodliwości smogu dla zdrowia i informować, jak można poprawić jakość powietrza. Aby nieść fachową pomoc, doradcy uczestniczą w szkoleniach i warsztatach, a już niebawem rozpoczną studia podyplomowe finansowane z projektu.

Zarządzanie energią

Podobne projekty realizowane są w innych województwach w kraju, ale tym, co wyróżnia LIFE Podkarpackie, jest unikalny moduł, który zakłada stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania energią na poziomie gminy, co ma przyczynić się do odpowiedzialnego zaopatrzenia mieszkańców w energię cieplną i elektryczną. W tym obszarze przeprowadzony zostanie program pilotażowy, w którym wezmą udział: Dębica, Mielec, Rzeszów, Krosno oraz gmina miejsko-wiejska Zagórz.

- W tych gminach duży nacisk zostanie położony na zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, jej magazynowania, racjonalizację wykorzystania, rozwój klastrów energii czy spółdzielni energetycznych. Zależy nam bowiem na tym, aby gminy nauczyły się zarządzania energią – zarówno w swoich budynkach, jak też we wszystkich innych, na terenie całej gminy. Chcemy, by tworzyły związki międzygminne, dzieląc się doświadczeniami z innymi samorządami. Doświadczenia gmin biorących udział w programie pilotażowym będą niezwykle przydatne dla innych jednostek samorządu terytorialnego – mówi Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska UMWP.

- Projekt LIFE jest ważnym wsparciem w implementacji gigantycznych środków                                    z naszego regionalnego programu Fundusze Europejskie dla Podkarpacia. Mamy bowiem  ponad 600 mln złotych w FEP-ie, które chcemy przeznaczyć - w formie dotacji - na działania z zakresu poprawy efektywności energetycznej budynków, poprawy jakości powietrza oraz na odnawialne źródła energii – mówi Anna Huk, Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego.

Gminy uczestniczące w projekcie mają również korzyści przy pozyskiwaniu środków z programu regionalnego FEP 2021-2027, gdyż podczas oceny wniosku o dofinansowanie, otrzymają dodatkowe punkty za udział w projekcie LIFE.

Partnerzy projektu

W projekcie „Podkarpackie – żyj i oddychaj” bierze udział 66 partnerów – głównie są to podkarpackie gminy (61 gmin), a także kilka organizacji i instytucji: Instytut Technologii Paliw i Energii, Stowarzyszenie EKOSKOP, Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, Stowarzyszenie na rzecz efektywności im. prof. Krzysztofa Żmijewskiego, Innovacne Partnerskie Centrum (Słowacja). Partnerami wspierającymi są:Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Funduszy  i  Polityki Regionalnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, PGE Dystrybucja oraz Regionalna Administracja Państwowa w Iwano-Frankiwsku.

MP