Połowa sierpnia to czas, kiedy zwykle opuszczają nasz teren orliki krzykliwe i bociany czarne - duże ptaki które znajdują w podkarpackich lasach swoje miejsca gniazdowania. Połowa sierpnia to ostatni czas, kiedy można je zaobserwować w terenie.
Bocian czarny nazywany jest też hajstrą, bagiem, szostem lub bocianem śniadym, zaś mieszkańcy Lasów Janowskich nazywali go niegdyś jajosem. W ludziach budził zawsze odczucia przeciwne niż jego „przynoszący dzieci” biały kuzyn. W górskich okolicach uważano nawet, by nie błąkał się zbyt blisko domostw, bo może rzucić urok albo… „przynieść murzyna”. Uważany za „ptaka wrednego”, podobnie jak kruk wróżącego zło, nie cieszył się więc ludzką przyjaźnią. Zresztą on sam najczęściej stroni on od siedzib ludzkich, budując gniazda w leśnych ostępach.
Orlik krzykliwy z kolei to jeden z większych ptaków drapieżnych, którego populacja od lat na Podkarpaciu, gdzie znajduje on doskonałe warunki bytowania, utrzymuje się na stabilnym poziomie. W 2005 roku szacowano, że na terenie Beskidu Niskiego żyje średnio 10 par na 100 kilometrów kwadratowych, co oznacza, że jest to największe zagęszczenie w Europie.
Ochrona tych gatunków na obszarach leśnych polega na tworzeniu wokół gniazd stref ochronnych. Dla orlika krzykliwego to obszar o promieniu do 100 metrów od gniazda, zaś dla bociana czarnego do 200 metrów i jest to swego rodzaju rezerwat ścisły, gdzie przez cały rok obowiązuje zakaz wstępu dla osób postronnych, a w drzewostanie nie wolno dokonywać żadnych zmian. Zaś przez okres od 15 marca do 31 sierpnia obowiązuje zakaz penetracji lasu w promieniu do 500 metrów od gniazda. Warto wiedzieć, że ta forma ochrony dla jednego gniazda oznacza całkowite wyłączenie kilku hektarów lasu z możliwości wycinania drzew i krzewów, zaś czasowe wyłączenie z możliwości wykonywania niektórych prac leśnych obszaru około do 80 hektarów. To istotne działanie ze strony człowieka na rzecz tych gatunków.
Obecnie w lasach na terenie RDLP w Krośnie ochroną strefową objętych jest 169 gniazd ptaków chronionych, z czego zasiedlonych było 97. Najwięcej z nich – 57 – zajmowały pary orlika krzykliwego. Dla bociana czarnego ustanowiono 7 stref. Prócz tego strefy funkcjonują dla gniazdujących 11 par orłów przednich, 6 par bielików i 16 par sóweczek.
Obszar gniazdowania ptaków objęty ochroną całoroczną to 843 ha natomiast ochroną okresową 3 556 ha. Tą formą ochrony obejmuje się również stanowiska innych gatunków, np. węża Eskulapa.
Łącznie aż 5,2 tys. ha powierzchni leśnej objęto ochroną strefową na gruntach pozostających pod zarządem Nadleśnictw RDLP w Krośnie.
fot. Mateusz Michalicha
