W ramach projektu „Polski Dziki Zachód” - historie mieszkańców Bieszczad oczami młodych dziennikarzy obywatelskich, w Izbie Pamięci o Akcji H-T w Ustjanowej oraz ustrzyckim Młynie odbyło się spotkanie młodzieży z osobami przesiedlonymi.
W piątek 17 listopada odbyło się kolejne spotkanie z świadkami historii i młodymi ludźmi, którzy dotychczas spotykali się w celu przeprowadzenia wywiadów. Były to jednak spotkania indywidualne, odbywające się w mieszkaniach przesiedleńców. Teraz udało spotkać się większą grupą, po to, by zintegrować uczestników projektu i wzmocnić więzi między pokoleniami.
Spotkanie rozpoczęło się w Ustjanowej w lokalnej Izbie Pamięci o Akcji H-T. Dzięki temu uczniowie mogli odbyć lekcję historii, którą na długo zapamiętają. O tej historii opowiadali im jej uczestnicy. Było to dla wszystkich wzruszające przeżycie. Osoby pamiętające tamte straszne dla nich chwile, cieszyły się, że mogły o tym opowiedzieć młodemu pokoleniu. Opowiedzieć, aby młodzi mogli poznać ich losy. Wzorować się na ich postępowaniu i uczyć radzić sobie z przeciwnościami w życiu.
Po zwiedzeniu izby wszyscy udali się do muzeum Młynarstwa i Wsi w Ustrzykach Dolnych na poczęstunek dań regionalnych z Sokalszczyzny.
- Podczas poczęstunku można było skosztować „szwabów” z ziemniaków tartych z serem w środku, zupy ziemniaczanej na boczku, gołąbków tartych, „buby” czyli placka z tartych ziemniaków ze skwarkami z boczku i ciasta kruchego z marmoladą. To wszystko było obficie kraszone skwarkami. Do tego wszystkiego zsiadłe mleko – wylicza dania kuchni sokalskiej Lucyna Sobańska, opiekunem Zespołu Młodzieżowego.
Organizatorzy projektu i jego uczestnicy podkreślali, że spotkanie integrujące, podczas którego mogli się bliżej poznać, jest dla nich bardzo ważne, ponieważ w listopadzie czeka ich wspólny wyjazd na Ukrainę do Sokala. - Nie możemy doczekać się aby znów odwiedzić Sokal – mówili przesiedleńcy. - Mamy nadzieję, że dzięki temu wyjazdowi młodsze pokolenie inaczej popatrzy na nasze wspomnienia i lepiej zrozumie nasze przeżycia i tęsknotę za domem.
Projekt „Polski Dziki Zachód” - historie mieszkańców Bieszczad oczami młodych dziennikarzy obywatelskich, jest realizowany przez Stowarzyszenie Bieszczadzki Uniwersytet Ludowy z Fundacją Bieszczadzką oraz uczniami ustrzyckich szkół we współpracy z Polskim Radiem Reszów. Uczniowie dzięki wywiadom, jakie przeprowadzali z przesiedleńcami z 1951 r., uczyli się historii z pierwszej ręki.
Projekt jest finansowany ze środków Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społeczne oraz przez Województwo Podkarpackie, a także z finansowych środków własnych Stowarzyszenia Bieszczadzki Uniwersytet Ludowy.
„Na przełomie października i listopada 1951 roku rozpoczęły się przesiedlenia ludności w ramach Akcji H-T. Związek Sowiecki wymusił na Polsce 66 lat temu zamianę powiatów hrubieszowskiego i tomaszowskiego za część Bieszczadów stanowiących dzisiaj powiat bieszczadzki. Wydarzenia te znane, jako „Akcja H-T-1951”, to przesiedlenie do dzisiejszych gmin Czarna, Lutowiska i Ustrzyki Dolne 1097 rodzin razem 3934 osób. Skutki tych wydarzeń odczuwamy do dziś. Przesiedleńcy nie mieli szans by przewieźć cały swój dobytek. Na miejscu osiedlania przez wiele lat czuli się tymczasowymi gośćmi. Dziedzictwo kulturowe tych regionów zostało zniszczone, a wiele miejscowości w ogóle przestało istnieć. Zniszczeniu uległa kultura materialna, więzi rodzinne i sąsiedzkie. Czas wcale nie leczy ran, a poczucie krzywdy, jaką niewątpliwie przesiedleńcom wyrządzono, pozostanie w nich do końca życia. Możemy uzupełnić naszą lokalną historię nakładającą się na ojczyste dzieje o kolejne wątki pisane przez ludzi, którzy jeszcze żyją, zachować materialne dowody wydarzeń i przekazać je kolejnemu pokoleniu.”
Zygmunt Krasowski
