Wszystkie gatunki nietoperzy żyjące w naszym kraju są związane z ekosystemami leśnymi. W lasach i na obrzeżach zadrzewień zwierzęta te polują na owady, natomiast jako kryjówki dla tworzonych przez siebie kolonii letnich chętnie wykorzystują strychy budynków i inne dogodne schronienia w pobliżu człowieka.
Często żerowiska są jednak oddzielone od dziennych kryjówek ciągami komunikacyjnymi i innymi przestrzeniami, sukcesywnie pozbawianymi drzew, będących dla nietoperzy ważnym elementem środowiska życia.
Te obserwacje dały początek idei stworzenia dla nietoperzy dogodnych schronień w obrębie lasów. Bardzo innowacyjny pomysł budowy specjalnych wież i bunkrów został przedstawiony przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro Natura” w piątek 13 grudnia w siedzibie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, podczas roboczego spotkania w tej sprawie. Ma on duże szanse na realizację wspólnie z PGL LP po uzyskaniu wsparcia finansowego z Unii Europejskiej.
- Podstawowym obiektem aktywnej ochrony nietoperzy w lasach ma być podkowiec mały, mający swój północny zasięg na terenie polskich gór oraz wyżyn i stanowiący gatunek osłonowy – twierdzi Rafał Szkudlarek, prezes PTPP „pro Natura”. - Wspieranie go zapewnia jednocześnie ochronę wielu innym współwystępującym gatunkom nietoperzy.
Zbudowanie specjalnie zaprojektowanych wież ma zapewnić nowe schronienia dla kolonii rozrodczych „latających myszy”, a stworzenie sztucznych kryjówek pod ziemią ma zagwarantować bezpieczne hibernakula dla tych zwierząt. Dodatkowo umieszczenie mniejszych bud i budek jako schronień przejściowych ma umożliwić nietoperzom odpoczynek na trasach migracji i w okresie intensywnego żerowania.
Projekt ma obejmować całe południe kraju. Stanowi on nowatorskie podejście do wspierania populacji Chiroptera poprzez swojego rodzaju zaproszenie tych zwierząt do powrotu do naturalnego siedliska, jakim jest las. Nowa infrastruktura ma powstać na już istniejących obszarach ochrony gatunków i siedlisk Natura 2000. Pozwoli to ograniczyć wiele rozmaitych zagrożeń antropogenicznych, na które są narażone dzikie zwierzęta, korzystające ze schronień w pobliżu i w obrębie osiedli ludzkich.
- Dla Podkarpacia, a zwłaszcza dla terenu Bieszczadów, projekt może mieć szczególne znaczenie – zaznacza Rafał Szkudlarek. - Tutaj wielki obszar został wyludniony po II wojnie światowej, a ogromną liczbę domów i piwnic, mogących z całą pewnością służyć za schronienia dla nietoperzy spalono i zrównano z ziemią. Musiało się to przyczynić do dewastacji miejsc rozrodu i zimowania nietoperzy. Teraz mamy szansę zrekompensować dawne straty w środowisku, stosując nowatorskie metody ochrony zagrożonych gatunków.
Leśnicy wkrótce przystąpią do działań wspólnie z naukowcami z „pro Natury”. Z obszaru RDLP w Krośnie w projekcie mają wziąć udział nadleśnictwa: Baligród, Dukla i Rymanów. Realizacja projektu rodzi szanse na znaczną poprawę stanu populacji podkowca małego i innych gatunków nietoperzy na naszym terenie.
fot.Edward Marszałek
