W tym roku w całym kraju obchodziliśmy 100. rocznicę odzyskania niepodległości Ojczyzny, która przyszła wraz z zakończeniem I wojny światowej. W żadnym innym nadleśnictwie nie pozostało tyle śladów po toczonych walkach, jak w Nadleśnictwie Komańcza, którego lasy ciągną się przy grzbiecie Karpat.
Wzdłuż utrzymującego się dłuższy czas frontu walk w Karpatach zachowały się rozpoznawalne do dziś linie rowów strzeleckich, ziemnych umocnień i stanowisk obronnych, a nawet głębokie leje w ziemi po wybuchach pocisków artyleryjskich i granatów. „Żniwem” toczonych zaciekłych bojów, często z wielokrotnym zrywem do walki na bagnety, była śmierć tysięcy żołnierzy, o czym świadczą te zachowane i te trudne do odnalezienia i zapomniane miejsca spoczynku poległych wojaków.
W obrębie gminy Komańcza zachowało się ponad dwadzieścia miejsc zbiorowego pochówku i wiecznego spoczynku żołnierzy obu walczących stron, z tego 11 znajduje się w lasach Nadleśnictwa Komańcza. Wiadomo, że zarówno w armii carskiej jak i armii austrio-węgierskiej i niemieckiej w Karpatach walczyło wielu Polaków, mających nadzieję na rychłe odrodzenie Polski. Wielu z nich poległo i spoczywają w grobach razem z innymi towarzyszami walk.
Aby trwale włączyć się do spontanicznych inicjatyw jednostek Lasów Państwowych, związanych z obchodami tej doniosłej rocznicy, Nadleśnictwo Komańcza w ramach realizowanego przez LP projektu pod nazwą „Wielki Szlak Leśny”, zamówiło do wykonania i w listopadzie na 10. leśnych cmentarzach wojennych ukończy stawianie drewnianych dużych krzyży. Wygląd takiego krzyża o wys. ok. 2 m przypomina te z cmentarza na Łysej Górze w Beskidzie Niskim, zaprojektowane przez słowackiego architekta Dušana Jurkoviča. W kilku miejscach, gdzie stoją stare drewniane krzyże też zostaną wymienione na nowe. Każdy krzyż posiada tabliczkę z inskrypcją:
„Światło i szum lasu
Grają nad wojennym grobem
Śmiertelnej ciszy przysłuchują się
Miłosierne gwiazdy Boże”
lub
„Tu pośród ciemnych lasów, ziół pachnących
I gór błyszczących w dali
Dzielni żołnierze za cesarzy walczący
Na spoczynek się udali”
FOT. NADLEŚNICTWO KOMAŃCZA
